Question

ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ ഉപഭോക്തൃ സംഘടനയായ കൺസ്യൂമർ ഗൈഡൻസ് സൊസൈറ്റി ഓഫ് ഇന്ത്യ സ്ഥാപിതമായ സ്ഥലം ഏതാണ്?

• A. ഡൽഹി
• B. കൊൽക്കത്ത
• C. ബോംബെ
• D. ചെന്നൈ

Answer 1

Answer:

C. ബോംബെ

ഉപഭോക്തൃ അവകാശ സംരക്ഷണം: ഒരു വിശദീകരണം

• ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ ഉപഭോക്തൃ സംഘടനയാണ് കൺസ്യൂമർ ഗൈഡൻസ് സൊസൈറ്റി ഓഫ് ഇന്ത്യ (CGSI). ഇത് 1966-ൽ ബോംബെയിൽ (ഇപ്പോൾ മുംബൈ) ആണ് സ്ഥാപിതമായത്.
• ഇന്ത്യയിൽ ഉപഭോക്തൃ അവകാശ സംരക്ഷണ പ്രസ്ഥാനത്തിന് തുടക്കം കുറിച്ച പ്രധാന സംഘടനകളിലൊന്നാണിത്.
• ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് അവരുടെ അവകാശങ്ങളെക്കുറിച്ചും ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളെക്കുറിച്ചും അവബോധം നൽകുക, ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും ഗുണമേന്മ ഉറപ്പാക്കുക എന്നിവയായിരുന്നു CGSI-യുടെ പ്രധാന ലക്ഷ്യങ്ങൾ.
• CGSI-യുടെ സ്ഥാപകരിൽ പ്രമുഖൻ ഡോ. ആനന്ദ് മേത്ത ആയിരുന്നു.

ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമങ്ങൾ

• ഇന്ത്യയിൽ ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണം ഉറപ്പാക്കുന്ന പ്രധാന നിയമം ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം 1986 ആയിരുന്നു. ഇത് പിന്നീട് ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം 2019 ആയി ഭേദഗതി ചെയ്യപ്പെട്ടു.
• 2019-ലെ നിയമം ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് കൂടുതൽ സംരക്ഷണം നൽകുന്നു. ഇതിൽ ഇ-കൊമേഴ്‌സ് ഇടപാടുകളും ഉൾപ്പെടുന്നു.

പ്രധാന ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങൾ (Consumer Rights)

1. സുരക്ഷയ്ക്കുള്ള അവകാശം (Right to Safety): ജീവനും സ്വത്തിനും അപകടമുണ്ടാക്കുന്ന ഉൽപ്പന്നങ്ങളിൽ നിന്നും സേവനങ്ങളിൽ നിന്നും സംരക്ഷണം നേടാനുള്ള അവകാശം.
2. വിവരങ്ങൾ അറിയാനുള്ള അവകാശം (Right to be Informed): ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും ഗുണനിലവാരം, അളവ്, ശുദ്ധി, വില എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ അറിയാനുള്ള അവകാശം.
3. തിരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ള അവകാശം (Right to Choose): വിവിധതരം ഉൽപ്പന്നങ്ങളിൽ നിന്നും സേവനങ്ങളിൽ നിന്നും ഇഷ്ടമുള്ളത് തിരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ള അവകാശം.
4. അഭിപ്രായം രേഖപ്പെടുത്താനുള്ള അവകാശം (Right to be Heard): ഉപഭോക്താക്കളുടെ താൽപ്പര്യങ്ങൾ പരിഗണിക്കപ്പെടാനും അവരുടെ പരാതികൾ കേൾക്കപ്പെടാനുമുള്ള അവകാശം.
5. പരിഹാരം തേടാനുള്ള അവകാശം (Right to Seek Redressal): തെറ്റിദ്ധാരണ വരുത്തുന്ന വ്യാപാര സമ്പ്രദായങ്ങളിൽ നിന്നും ചൂഷണങ്ങളിൽ നിന്നും നഷ്ടപരിഹാരം നേടാനുള്ള അവകാശം.
6. ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസം നേടാനുള്ള അവകാശം (Right to Consumer Education): ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങളെക്കുറിച്ചും ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളെക്കുറിച്ചും അറിവ് നേടാനുള്ള അവകാശം.

പ്രധാനപ്പെട്ട ദിവസങ്ങൾ

• മാർച്ച് 15: ലോക ഉപഭോക്തൃ അവകാശ ദിനം (World Consumer Rights Day).
• ഡിസംബർ 24: ദേശീയ ഉപഭോക്തൃ ദിനം (National Consumer Rights Day). ഈ ദിവസമാണ് 1986-ലെ ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം രാഷ്ട്രപതിയുടെ അംഗീകാരം നേടി നിയമമായത്.