Question

സർക്കാർ നിർദ്ദേശ പ്രകാരം RBI പ്രചാരത്തിലുള്ള കറൻസികൾ പിൻവലിക്കുന്ന നടപടിയെ എന്താണ് വിളിക്കുന്നത്?

• A. മൊണിറ്റൈസേഷൻ
• B. കറൻസി സ്റ്റെബിലൈസേഷൻ
• C. റീഇഷ്യു
• D. ഡീമൊണിറ്റൈസേഷൻ

Answer 1

Answer:

D. ഡീമൊണിറ്റൈസേഷൻ

ഡീമോണിറ്റൈസേഷൻ: ഒരു വിശദീകരണം

• ഡീമോണിറ്റൈസേഷൻ എന്നതുകൊണ്ട് അർത്ഥമാക്കുന്നത്, നിലവിലുള്ള ഒരു കറൻസി യൂണിറ്റ് അതിന്റെ നിയമപരമായ മൂല്യം (Legal Tender Status) നഷ്ടപ്പെടുത്തുകയും പ്രചാരത്തിൽ നിന്ന് പിൻവലിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന പ്രക്രിയയെയാണ്. ഇത് സാധാരണയായി ഒരു രാജ്യത്തെ കേന്ദ്ര ബാങ്ക് (ഇന്ത്യയിൽ റിസർവ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ - RBI) സർക്കാർ നിർദ്ദേശപ്രകാരം നടപ്പിലാക്കുന്നു.
• ഡീമോണിറ്റൈസേഷൻ പ്രഖ്യാപിക്കുമ്പോൾ, പിൻവലിച്ച കറൻസി നോട്ടുകൾ ഉപയോഗിച്ചുള്ള ഇടപാടുകൾക്ക് വിലക്കേർപ്പെടുത്തുകയും, അവ പുതിയ നോട്ടുകളോ മറ്റ് സാമ്പത്തിക രൂപങ്ങളോ ഉപയോഗിച്ച് മാറ്റിവാങ്ങാൻ ഒരു നിശ്ചിത സമയം അനുവദിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

പ്രധാന ലക്ഷ്യങ്ങൾ

• ഡീമോണിറ്റൈസേഷൻ പ്രധാനമായും നടപ്പിലാക്കുന്നത് കള്ളപ്പണം (Black Money) കണ്ടെത്താനും പിടിച്ചെടുക്കാനും വേണ്ടിയാണ്.
• രാജ്യത്ത് പ്രചാരത്തിലുള്ള കള്ളനോട്ടുകൾ (Counterfeit Currency) ഇല്ലാതാക്കുക എന്നതും ഒരു പ്രധാന ലക്ഷ്യമാണ്.
• തീവ്രവാദ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കും മറ്റ് നിയമവിരുദ്ധ ഇടപാടുകൾക്കുമുള്ള സാമ്പത്തിക സഹായം (Terror Funding) തടയുന്നതിനും ഡീമോണിറ്റൈസേഷൻ ഒരു ഉപാധിയായി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്.
• സാമ്പത്തിക രംഗത്ത് ഡിജിറ്റൽ ഇടപാടുകൾ (Digital Transactions) പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കാനും നികുതി വെട്ടിപ്പ് (Tax Evasion) കുറയ്ക്കാനും ഇത് സഹായകമാകും.

ഇന്ത്യയിലെ ഡീമോണിറ്റൈസേഷൻ ചരിത്രം

1. 1946 ജനുവരി 12: ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിൽ 500, 1000, 10,000 രൂപ നോട്ടുകൾ പിൻവലിച്ചു.
2. 1978 ജനുവരി 16: മൊറാർജി ദേശായിയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ജനതാ പാർട്ടി സർക്കാർ 1000, 5000, 10,000 രൂപയുടെ നോട്ടുകൾ പിൻവലിച്ചു. കള്ളപ്പണം തടയുക എന്നതായിരുന്നു പ്രധാന ലക്ഷ്യം.
3. 2016 നവംബർ 8: നരേന്ദ്ര മോദിയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള എൻ.ഡി.എ. സർക്കാർ 500, 1000 രൂപ നോട്ടുകൾ പിൻവലിച്ചു. ഈ സമയത്തെ ആർ.ബി.ഐ ഗവർണർ ഊർജിത് പട്ടേൽ ആയിരുന്നു. പിന്നീട് പുതിയ 500, 2000 രൂപ നോട്ടുകൾ പുറത്തിറക്കി.

മത്സരപരീക്ഷകൾക്ക് സഹായകമായ വിവരങ്ങൾ

• 2016-ലെ ഡീമോണിറ്റൈസേഷൻ പ്രഖ്യാപിക്കുമ്പോൾ ഇന്ത്യയുടെ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി ആയിരുന്നു.
• ഈ പ്രഖ്യാപനം നടത്തിയത് രാത്രി 8 മണിക്ക് രാജ്യത്തെ അഭിസംബോധന ചെയ്തുകൊണ്ടാണ്.
• ഡീമോണിറ്റൈസേഷൻ നടപ്പിലാക്കുമ്പോൾ ഇന്ത്യയുടെ സാമ്പത്തിക കാര്യ സെക്രട്ടറി ശക്തികാന്ത ദാസ് ആയിരുന്നു. ഇദ്ദേഹം പിന്നീട് ആർ.ബി.ഐ ഗവർണറായി നിയമിതനായി.
• ഡീമോണിറ്റൈസേഷൻ കാരണം ബാങ്കുകളിൽ വൻതോതിൽ നിക്ഷേപം വർദ്ധിച്ചു. ഇത് സാമ്പത്തിക മേഖലയിൽ ഹ്രസ്വകാലത്തേക്ക് ചില അസ്ഥിരതകൾക്ക് കാരണമായി.
• പൊതുമേഖലാ ബാങ്കുകളിലെ നിഷ്ക്രിയ ആസ്തികൾ (Non-Performing Assets - NPA) വർദ്ധിക്കുന്നതിന് ഡീമോണിറ്റൈസേഷൻ ഒരു പരിധി വരെ കാരണമായതായി ചില പഠനങ്ങൾ പറയുന്നുണ്ട്.