ബഹുതര ബുദ്ധി സിദ്ധാന്തം (Theory of Multiple Intelligence):

- 1983-ൽ അമേരിക്കൻ ജ്ഞാനനിർമ്മിതിവാദിയായ ഹൊവാർഡ് ഗാർഡ്നർ (Howard Gardner) ആണ് ബഹുതര ബുദ്ധി സിദ്ധാന്തം ആവിഷ്കരിച്ചത്.
- 1983 ൽ, മനസിന്റെ ചട്ടക്കൂട് (Frames of mind) എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിലാണ്, ഗാർഡ്നർ ഈ സിദ്ധാന്തം പരാമർശിക്കുന്നത്.
- ബഹുതര ബുദ്ധി സിദ്ധാന്ത പ്രകാരം, ഓരോ വ്യക്തിയും 7 തരം മാനസിക ശേഷിയുടെ ഉടമയാണെന്ന് അദ്ദേഹം വാദിച്ചു.
ഗാർഡനറുടെ 7 മാനസിക ശേഷികൾ:

- ദൃശ്യ / സ്ഥലപര ബുദ്ധി (Visual/ Spatial Intelligence)
- വാചിക / ഭാഷാപര ബുദ്ധി (Verbal / Linguistic Intelligence)
- യുക്തി ചിന്തന / ഗണിതപര ബുദ്ധി (Logical/ Mathematical Intelligence)
- കായിക / ചാലകപരമായ ബുദ്ധി (Bodily / Kinesthetic Intelligence)
- താളാത്മക / സംഗീതാത്മക ബുദ്ധി (Rhythmic / Musical Intelligence)
- വ്യക്ത്യാന്തര ബുദ്ധി (Interpersonal Intelligence)
- ആന്തരിക വൈയക്തിക ബുദ്ധി (Intrapersonal Intelligence)
വ്യക്ത്യാന്തര ബുദ്ധി:

- മറ്റുള്ളവരുടെ വികാരങ്ങൾ, മാനസികാവസ്ഥ, താല്പര്യങ്ങൾ ഇവ മനസിലാക്കുന്നതിനും അത് ഉൾക്കൊണ്ട് പ്രവർത്തിക്കുന്നതിനുമുള്ള ബുദ്ധിയാണ് വ്യക്ത്യാന്തര ബുദ്ധി.
- സഹകരണാത്മക - സഹവർത്തിത പ്രവർത്തനത്തിൽ ഏർപ്പെടാൻ സഹായിക്കുന്ന ബുദ്ധിയാണിത്.
- സാമൂഹിക സേവന സംഘടനാ പ്രവർത്തകർ, ആതുര ശുശ്രൂഷ, പരിസര വിലയിരുത്തൽ, സർവ്വേ, പഠനയാത്ര തുടങ്ങിയവ ഈ ബുദ്ധിയുടെ വികാസത്തിന് സഹായിക്കുന്നു.
ആന്തരിക വൈയക്തിക ബുദ്ധി:

- സ്വന്തം ശക്തി ദൗർബല്യങ്ങൾ, വൈകാരിക ഭാവങ്ങൾ എന്നിവ തിരിച്ചറിഞ്ഞ് പ്രവർത്തിക്കുന്നതിനുള്ള ബുദ്ധിയാണ് ആന്തരിക വൈയക്തിക ബുദ്ധി.
- മാനസിക സംഘർഷം കുറച്ച്, ആത്മവിശ്വാസത്തോടെ പ്രവർത്തിക്കാനും, സ്വന്തം കഴിവ് പരമാവധിയിൽ എത്തിക്കാനും, തെറ്റുകൾ തിരുത്തി മെച്ചപ്പെടാനും, ഒരു വ്യക്തിയ്ക്ക് കഴിയുന്നത് ഈ ബുദ്ധിയുടെ സഹായത്താലാണ്.