പൗൾ, ആൻ എർലിച്ച് (Paul and Anne Ehrlich) എന്ന പരിസ്ഥിതി ശാസ്ത്രജ്ഞരാണ് 1981-ൽ ഈ സിദ്ധാന്തം മുന്നോട്ട് വെച്ചത്.
ഇതൊരു അനലോഗി (Analogy) ഉപയോഗിച്ച് ആവാസവ്യവസ്ഥയിലെ ജൈവവൈവിധ്യത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യം വിശദീകരിക്കുന്നു. ഒരു വിമാനത്തെയും അതിലെ റിവറ്റുകളെയും ഇതിനായി ഉപമിച്ചിരിക്കുന്നു.
വിമാനത്തിലെ ഓരോ റിവറ്റും അതിൻ്റെ ഘടന നിലനിർത്തുന്നതിന് പ്രധാനമാണ്, അതുപോലെ ഒരു ആവാസവ്യവസ്ഥയിലെ ഓരോ ജീവിവർഗ്ഗവും (species) അതിൻ്റെ പ്രവർത്തനത്തിനും സ്ഥിരതയ്ക്കും അത്യാവശ്യമാണ്.
ചില റിവറ്റുകൾ നഷ്ടപ്പെടുന്നത് വിമാനത്തിൻ്റെ സുരക്ഷയെ അത്ര പെട്ടെന്ന് ബാധിക്കില്ലായിരിക്കാം. എന്നാൽ, പ്രധാനപ്പെട്ട റിവറ്റുകൾ (ഉദാഹരണത്തിന്, ചിറകുകളിലെ റിവറ്റുകൾ) നഷ്ടപ്പെടുന്നത് വിമാനത്തെ തകർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്.
ഇവിടെ, 'പ്രധാനപ്പെട്ട റിവറ്റുകൾ' എന്നതുകൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത് ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ പ്രവർത്തനത്തിന് ഏറ്റവും അത്യന്താപേക്ഷിതമായ കീസ്റ്റോൺ സ്പീഷീസുകളെയാണ് (Keystone Species).
ഒരു കീസ്റ്റോൺ സ്പീഷീസിൻ്റെ (ഉദാഹരണത്തിന്, ഒരു ഭക്ഷ്യ ശൃംഖലയുടെ മുകളിലുള്ള വേട്ടക്കാരൻ അല്ലെങ്കിൽ പരാഗണത്തിന് സഹായിക്കുന്ന ഒരു പ്രാണി) നഷ്ടം ആ ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ ഘടനയെയും പ്രവർത്തനത്തെയും സാരമായി ബാധിക്കുകയും അതിൻ്റെ തകർച്ചയ്ക്ക് കാരണമാവുകയും ചെയ്യാം.
ഈ സിദ്ധാന്തം ജൈവവൈവിധ്യം സംരക്ഷിക്കേണ്ടതിൻ്റെയും ഓരോ ജീവിവർഗ്ഗത്തിനും ആവാസവ്യവസ്ഥയിൽ അതിൻ്റേതായ പങ്കുണ്ടെന്നും ഊന്നിപ്പറയുന്നു.
മനുഷ്യൻ പരിസ്ഥിതിയിൽ നടത്തുന്ന ഇടപെടലുകളും അതുമൂലമുണ്ടാകുന്ന ജീവിവർഗ്ഗങ്ങളുടെ നഷ്ടവും ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ 'റിവറ്റുകൾ' നഷ്ടപ്പെടുന്നതിന് തുല്യമാണെന്നും അത് ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ചയ്ക്ക് വഴിവെക്കുമെന്നും ഇത് ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു.
