Aചോദക സാമാനീകരണം
Bചോദക വിവേചനം
Cചോദക വിലോപം
Dചോദക പുനഃ പ്രാപ്തി
Answer:
A. ചോദക സാമാനീകരണം
Read Explanation:
പാവ്ലോവിന്റെ നിയമങ്ങൾ:
- വിലോപം (Extinction)
- പുനഃപ്രാപ്തി (Spontaneous Recovery)
- വിളംബിത അനുബന്ധിത പ്രതികരണം (Delayed Conditioned Response)
- ചോദക വിവേചനം (Stimulus Discrimination)
- ചോദക സാമാന്യവൽക്കരണം (Stimulus Generalisation)
ചോദക സാമാന്യവൽക്കരണം (Stimulus Generalisation):
അഭ്യസിച്ച ഒരു പ്രതികരണത്തിനാസ്പദമായ ചോദകവുമായി സാമ്യമുള്ള ചോദകങ്ങൾ, പ്രത്യക്ഷ്യപ്പെടുമ്പോൾ, അഭ്യസിച്ച പ്രതികരണം തന്നെ ഉണ്ടാകാനുള്ള പ്രവണതയാണ് ചോദക സാമാന്യവൽക്കരണം.
ചോദക വിവേചനം (Stimulus Discrimination):
- ശബ്ദത്തിൽ ഏറ്റകുറച്ചിലുള്ള രണ്ട് മണിനാദങ്ങളിൽ, ഭക്ഷണം നൽകിയപ്പോൾ, ഭക്ഷണം ലഭിച്ച മണിനാദത്തോട് മാത്രം, നായ അനുകൂലമായി പ്രതികരിച്ചു.
- ഇപ്രകാരം ഏറെകുറെ സമാന ശബ്ദങ്ങൾക്കിടയിലുള്ള വ്യത്യാസങ്ങൾ പോലും, നായയ്ക്ക് തിരിച്ചറിയാൻ കഴിഞ്ഞു.
- ഈ തിരിച്ചറിയൽ പ്രക്രിയയാണ് ചോദക വിവേചനം എന്നു പറയുന്നത്.
വിലോപം (Extinction):
- അനുബന്ധം വഴി ഒരു ചോദകം ആർജിച്ചെടുത്ത പ്രതികരണം, പിന്നീട് ഇല്ലാതെയാകുന്ന അവസ്ഥയെയാണ് വിലോപം എന്നറിയപ്പെടുന്നത്.
- അതായത് മണിശബ്ദം, ഉമിനീർ സ്രവം ഇവ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം ഉറച്ചതിന് ശേഷം, മണി ശബ്ദത്തെത്തുടർന്ന്, ആഹാരം കൊടുക്കാതെ മണിശബ്ദം മാത്രം, പല തവണ ആവർത്തിച്ചാൽ ഉമിനീർ സ്രവണ പ്രതികരണം ക്രമേണ ഇല്ലാതായിത്തീരും. ഇതിനെ വിലാപം എന്ന് പറയുന്നു.
പുനഃപ്രാപ്തി (Spontaneous Recovery):
വിലോപം വഴി അപ്രത്യക്ഷമാകുന്ന പ്രതികരണം തിരിച്ചു കൊണ്ടുവരാൻ സാധിക്കുമെന്ന് പാവ്ലോവ് അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. ഇതിനെയാണ് പുന:പ്രാപ്തി എന്നറിയപ്പെടുന്നത്. അതിനുള്ള മാർഗങ്ങൾ ചുവടെ നൽകുന്നു:
- അനുബന്ധത്തിന് ഒരിക്കൽ കൂടി അവസരം നൽകുക
- വിലോപത്തിന് ശേഷം അല്പം സമയം അനുവദിക്കുക.
ഉദാഹരണം:
വിലോപം വഴി ഉമിനീർ സ്രവണ പ്രതികരണം ഇല്ലാതായി തീരുന്നുവെന്ന് കരുതുക. എന്നാൽ കുറച്ച് സമയം കഴിഞ്ഞ് മണിയടി ശബ്ദം അവതരിപ്പിച്ചാൽ, ഉമിനീർ സ്രവം താൽക്കാലികമായി വീണ്ടും ഉണ്ടാകും. ഈ സവിശേഷത പുനഃപ്രാപ്തി എന്നറിയപ്പെടുന്നു.
വിളംബിത അനുബന്ധിത പ്രതികരണം (Delayed Conditioned Response):
- പാവ്ലോവ് നടത്തിയ പരീക്ഷണത്തിൽ മണിനാദത്തോടൊപ്പം നൽകിയിരുന്ന ആഹാരം, മണിയടിച്ച് അല്പ സമയം കഴിഞ്ഞ് നൽകുന്നു.
- മണി നാദം കേൾപ്പിക്കുന്നതും, ഭക്ഷണം നൽകുന്നതും തമ്മിലുള്ള സമയ വ്യത്യാസം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു.
- അപ്പോൾ നായയുടെ പ്രതികരണം കുറയുന്നതായി പാവ്ലോവ് കണ്ടെത്തി.
- എന്നാൽ ഇടവേള വീണ്ടും വർദ്ധിപ്പിച്ചപ്പോൾ നായയിൽ ഉമിനീർ സ്രവണം രണ്ടാമതും വർദ്ധിച്ച തോതിലുണ്ടാകുന്നതായി കണ്ടു.
- ചോദകങ്ങൾക്കിടയിലുള്ള കാല താമസവുമായി, നായ പൊരുത്തപ്പെടുന്നതാണ് ഇതിന് കാരണം.
- ഈ പ്രതിഭാസത്തെയാണ്, വിളംബിത അനുബന്ധിത പ്രതികരണം എന്നറിയപ്പെടുന്നത്.