വിഗോട്സ്കിയുടെ (Vygotsky) അഭിപ്രായത്തിൽ, മനുഷ്യനിലുള്ള രണ്ട് പ്രധാന വികാസങ്ങളാണ്:
നൈസർഗിക വികാസം (Natural Development)
സാംസ്കാരിക വികാസം (Cultural Development)
വിഗോട്സ്കി, തന്റെ സാമൂഹിക-സാംസ്കാരിക സിദ്ധാന്തത്തിൽ (Sociocultural Theory), മനുഷ്യരുടെ വികാസം ഈ രണ്ട് ഘടകങ്ങളാൽ പ്രകാരിക്കപ്പെടുന്നുവെന്ന് അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.
നൈസർഗിക വികാസം (Natural Development):
ഇത് ജന്മാത്മകമായ (innate) വികാസമാണ്, ശരീരവികാസം, ബോധാവസ്ഥകൾ തുടങ്ങിയവയുടെ പ്രകൃതി-ജനം (biological) വശങ്ങളാണ് ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നത്. ഇത് പ്രകൃതിയുടെ (nature) സ്വഭാവത്തിൽ വികസനമാകും.
സാംസ്കാരിക വികാസം (Cultural Development):
മനുഷ്യന്റെ സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങൾ (social interactions) വഴി, സാംസ്കാരികവും സാമൂഹികപരവുമായ (cultural and social) വ്യവസ്ഥകളിൽ നിന്ന് ലഭിക്കുന്ന അറിവ്, പാഠങ്ങൾ, ഭാഷ മുതലായവയിൽ നിന്നാണ് ചിന്താശേഷി (cognitive abilities) വളർന്നു പോവുക. ഭാഷ, സാമൂഹിക ഇടപെടലുകൾ, ആധുനിക വസ്തുക്കൾ തുടങ്ങിയവ മനുഷ്യരുടെ ചിന്തനപ്രവൃത്തി വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.
സാമൂഹികം (social) സാംസ്കാരികം (cultural) എന്നിവയെ നൈസർഗിക വികാസത്തിലേക്ക് പൂർണ്ണമായും സമന്വയിപ്പിച്ച് വിഗോട്സ്കി സിദ്ധാന്തം അവതരിപ്പിച്ചു.